Jedną z metod pozyskiwania taniej siły roboczej w Niemczech dla przemysłu i rolnictwa, a zarazem jedną z form eksterminacji ludności terytoriów podbitych przez III Rzeszę były tzw. roboty przymusowe. Historię, opartą na faktach, związaną z przeżyciami własnej rodziny podczas okupacji hitlerowskiej ,opisującą te właśnie wydarzenia, opowiada książka pani Teresy Oleś-Owczarek pt. Rauska. Powieść ta została wydana w bieżącym roku przez Wydawnictwo Literackie. Autorka w delikatny, wyważony sposób opisuje świat przeżyć swojej bohaterki Alusi, której pierwowzorem jest nieżyjąca już mama pisarki. Dziecko zostaje wywiezione wraz z rodzicami do małej wioski w Sudetach - tytułowej Rauski i przeżywa tam ciemne lata okupacji.Świat widziany oczami wrażliwej dziewczynki jest jednak niezwykle barwny i bogaty. Alusia postrzega go bowiem poprzez relacje z innymi ludźmi, także z Niemcami - bogatymi bauerami, u których pracują jej rodzice, a także i ona sama. Musi wykazać się odpo­wied­zial­nośc­ią za powierzone jej obowiązki i robi to najlepiej jak umie, czasami zyskując nawet pochwały czy drobne nagrody w postaci cukierków ofiarowanych jej przez Niemkę Hannę, z którą łączy ją pewnego rodzaju przywiązanie i zaufanie. Relacje międzyludzkie, które opisuje autorka są różnorodne, zarówno pozytywne jak i bardzo negatywne , wręcz dramatyczne, jak np. sprawa poderżnięcia gardła pani Krauze, która doprowadza nieomal do tragicznego finału. Okazuje się jednak,że spotkanie z drugim człowiekiem, nawet w mrocznej, okupacyjnej rzeczywistości, może być dla dziecka paradoksalnie przyjazne. Alusia nie ogarnia całej grozy wojennych realiów, a w jej doznaniach przewija się równolegle wątek miłości, przyjaźni, oraz odpowiedzialnej, choć ciężkiej, jak na tak małe dziecko, pracy. Ciężkie życie hartuje bohaterkę. Staje się ona odpowiedzialna za siebie i swoich najbliższych. Dziecko wie, że musi się tak zachowywać, aby nikogo nie narażać na niepotrzebne represje. Bardzo ważną rolę w tej powieści odgrywa klimat - ciepły, rodzinny, przepełniony ludzkimi uczuciami : przyjaźnią, miłością, fascynacją, ale też lękiem, strachem i obawą przed niep­rzew­idyw­alną­ przyszłością. Autorka bardzo sugestywnie operuje słowem wprowadzając czytelnika w świat przeżyć, wzruszeń i wyobraźni dziecka używając plastycznego języka oddającego myśli i odczucia kilk­unas­tole­tnie­j dziewczynki. Myślę, że pomocny był tu fakt, że pani Teresa Oleś- Owczarek posiada bogatą wiedzę i doświadczenie z racji swojego psyc­holo­gicz­nego­ wykształcenia. Autorka potrafiła w czuły i serdeczny sposób pokazać swoją wizję dziecięcej percepcji skomplikowanego i jednak niezbyt życzliwego świata , a także uwidoczniła silną, emocjonalną więź między sobą, a bohaterką powieści. Można więc powiedzieć, że "Rauska" to książka wielowątkowa, którą można rozpatrywać w różnych aspektach m. in: historycznym : mocno zarysowane historyczne tło powieści ; psychologicznym : antagonistyczne relacje między okupantami,a ciemiężonymi Polakami, oraz portret dojrzewającej ,w trudnych życiowo warunkach , Alusi, a także społeczno-kutlurowym : przymus organizowania namiastek życia ,nawet w tak specyficznych relacjach ciągłego zagrożenia, jakie stwarzała II wojna światowa, czy obraz życia na wsi związany z wykonywanymi w gospodarstwie pracami. Książkę przeczytałam z przyjemnością, delektując się emocjonalnym, ale bardzo subtelnym stylem literackim, przeżywając wraz z główną bohaterką jej lęki i radości. Chętnie dałam się porwać strumieniowi myśli, skłaniających do refleksji nad ulotnością chwil, głębią przeżyć wieku dziecięcego, a także nad przemijaniem i potrzebą zapisywania tego rodzaju wspomnień dla pokoleń, którym oby nie było dane doświadczyć okrucieństwa wojny. • Alina Czepiżak