Mistrz i Małgorzata

Powieść – legenda, od czasu pierwszego polskiego wydania w 1966 roku wielokrotnie wygrywała plebiscyty wśród czytelników na najlepszą powieść XX wieku. Historia jej istnienia w masowej wyobraźni czytelników, w obiegu literatury rosyjskiej, europejskiej i światowej jest tak złożona, jak losy mieszkańców naszego skrawka Europy w XX wieku. Nigdy nie dokończona przez Michaiła Bułhakowa, pisana latami, w coraz to nowych wersjach i poprawkach, po raz pierwszy trafiła do rąk czytelnika 26 lat po śmierci autora. W listopadzie 1966 roku w miesięczniku „Moskwa” ukazała się – ocenzurowana oczywiście – pierwsza część powieści, w styczniu 1967 roku wydrukowano część drugą. Połączenie dwóch planów czasowych akcji, dwóch światów i dwóch rzeczywistości od lat fascynuje czytelników. Pierwszy z nich to Moskwa lat 30. i zmasakrowane przez wszechogarniający komunizm życie jej mieszkańców; drugi plan stanowi opowieść o czasach Poncjusza Piłata. Obie opowieści przenikają się w narracji Bułhakowa i uzupełniają, stając się przez lata źródłem inspiracji dla różnorodnych artystów na całym świecie. Powieść doczekała się sześciu polskich przekładów, my prezentujemy tutaj pierwszy, klasyczny przekład Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego w mistrzowskiej interpretacji Marka Kondrata, który – po latach nieobecności w radiu – dla tej właśnie prozy zgodził się powrócić i przeczytał 50 dwudziestominutowych odcinków historii Poncjusza Piłata, Wolanda, Mistrza i Małgorzaty.